Çevre Sorunları

1. Su Kirliliği ve Su Kaynaklarının Durumu

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın raporuna göre, Türkiye’deki 81 ilin 75’inde su kirliliği en önemli çevre sorunları arasında yer alıyor.

Bu illerin 33’ünde su kirliliği birinci öncelikli sorun olarak belirtilmiş durumda.

Ayrıca, ülke genelindeki havzaların yaklaşık yarısında su kalitesi yetersiz seviyede ve acil iyileştirme gerektiriyor

2. Hava Kirliliği ve İklim Performansı

ÇMO İstanbul 2024 Çevre Durum Raporu’na göre, Türkiye, İklim Değişikliği Performans Endeksi’nde 67 ülke arasında 56. sıraya gerileyerek 9 basamak düşüş yaşadı.

Bu gerilemenin en büyük nedeni olarak, fosil yakıtlara bağımlılığın devam etmesi ve yenilenebilir enerjiye geçişteki yavaşlık gösteriliyor

3. Ormanlar, Tarım Alanları ve Biyoçeşitlilik

2021 yılında büyük orman yangınları da gösterdi ki Türkiye’de orman varlığı ciddi tehdit altında…

Tarım alanları ise betonlaşma ve yanlış kullanım nedeniyle daralıyor. Ayrıca, denizlerdeki kirlilik ve musilaj sorunu biyoçeşitliliği tehdit ediyor.

4. Plastik Kirliliği ve Atık Yönetimi

Tüm dünyada olduğu gibi plastik atıkların çevre üzerindeki olumsuz etkileri ülkemizde de üst sırada yer almaktadır. Yurtdışından getirilen plastik atıklar mevcut soruna katkı sunmaktadır.

Yukarıda saydığımız maddeler ışında kurum/kuruluşunuzda tematik haftalar ve farkındalık kampanyaları yaparak ülkemizin başlıca çevre sorunlarına eğilebilirsiniz

Hava Kirliliği 🌬️⤵️

Su Kirliliği 💧⤵️

Gürültü Kirliliği 📣

Çevre Hakkında sıkça bilinen 5 yanlış bilgi 🚨

Çevre hakkında toplum ve kamuoyu tarafından yanlış bilen 5 bilgiye/yargıyı burada özetlemeye çalıştık.

Bu bilgiler bazen yanlış anlaşılmalar yada aktarmalar tarafından olduğu gibi piyasa aktörleri tarafında pazarlama amacıyla manipüle edilmiş bilgiler de olabilir. O yüzden bu bilgileri her zaman sorgulamak, bazen anlayışları değiştirebildiği gibi bazen de bu bakış açılarını geliştirip yeni bir çözüm de ortaya koyabilir.

1. “Geri dönüşüm her şeyin çözümüdür.”

Atık yönetimini temel prensipleri gereğince geri dönüşümden önce atık azaltmak (reduce) ve yeniden kullanmak (reuse) temel hedef olmalıdır. Geri dönüşüm bunlar yapıldıktan sonra uygulanabilecek bir çözümdür

2. “Biyoplastikler doğada hemen yok olur.”

Biyoplastikler doğada her zaman kolayca çözünmez. Doğaya atıldığında plastik gibi uzun süre kalabilirler. Hatta birçoğu ancak özel tesislerde kompostlanabilir.

3. “İklim değişikliği sadece kutupları etkiler.”

Aslında iklim değişikliği tüm bütün gezegeni etkiler: kuraklıklar, seller, orman yangınları ve aşırı iklim olayları her yerde ve iklim değişikliği ile birlikte daha çok görünür olur.

4. “Elektrikli araçlar tamamen çevre dostudur.”

Elektrikli araçlar benzinlilere göre daha çevrecidir, Ancak bütün yaşam döngüsü düşünüldüğünde (batarya üretimi ve elektrik kaynakları) çevresel etkileri de fazla bir taşıt türüdür.

5. “Sadece büyük şirketler çevreyi kirletiyor.”

Büyük şirketlerin etkisi büyük olsa da, orta ve küçük sirketlerin ve bireylerin tüketim kültürünün da çevre üzerinde büyük rolleri vardır Herkesin küçük değişikliklerle katkısı olabilir.

Ülke kamuoyunda bilinen büyük, köklü ve tanınan çevre kuruluşlarını ve faaliyet alanlarını bu postumuzda sıralamaya çalıştık.

🌳TEMA Vakfı (Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı)

• Toprak erozyonu, ağaçlandırma ve doğa koruma konularında en etkin vakıflardan biridir

🍃ÇEKÜL Vakfı (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı)

• Doğal ve kültürel mirasın birlikte korunması için çalışmalar yapar

🌿 Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye)

• Deniz, tatlı su, orman ve iklim projeleriyle doğanın korunmasına katkı sağlar.

🍀ÇEVKO Vakfı (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı)

• Geri dönüşüm sistemleri ve ambalaj atıklarının yönetiminde öncüdür.

🌾 Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği

• Ekolojik tarım, yerel üretici destekleri ve sürdürülebilir yaşam konusunda çalışır.

🌻Greenpeace Akdeniz – Türkiye

• Küresel çevre hareketinin Türkiye ayağıdır; iklim krizi, plastik kirliliği ve enerji konularında kampanyalar yürütür.

🌱Doğa Derneği

• Türkiye’nin biyolojik çeşitliliğini korumayı amaçlayan araştırma ve farkındalık projeleri yürütür.

🌊 Turmepa (Deniz Temiz Derneği)

• Deniz ve kıyıların temizliği, deniz ekosistemlerinin korunması için faaliyet gösterir.

Ozon tabakası nedir?

Ozon tabakası, güneşten gelen zararlı ışınlara karşı bizleri ve bütün canlıları koruyan bir tabakadır.  UV-B ve UV-C gibi  başlıca ışınları atmosferde tutar ve dünyaya ulaşmasını engeller. Ozon tabakasını ismini veren kimyasal, ozon molekülleridir.

Ozon tabakası Hangi Katmanda

Dünya atmosferimizin bir katmanı olan strasferin yer yüzü ile arasında bulunan 15 ile 50 km arasında bulunan ve ozon moleküllerinin yoğun bulunduğu bir katmadır.

Ozon tabakası yok mu oluyor? Ozon tabakası delinmesi ne demek?

Ozon tabakasını oluşturan ozon moleküllerinin hızlı bir şekilde yok olmasına, biz ozon tabakası delinmesi diyoruz. Ozon tabakasının delinmesine büyük ölçüde neden olan kimyasallar şu şekildedir.

• hidrojen, azot, klor ve brom içeren kloroflorokarbonlar (CFC),
• hidrokloroflorokarbonlar (HCFC),
• halonlar, metiklorform, metilbromürasit vb.

Ozon tabakasının delinmesine karşı bizler ne yapabiliriz?

🚨 CFC ve HCFC içeren kimyasallar yada spreyler kullanmayın

🚨Bu kimyasalların dışında ozon dostu kimyasallar kullanan cihazlar satın alın (buzdolabı, klima, araba)

🚨Ömrünü tüketmiş (eskimiş ) soğutucu ekipmanları yada üniteleri tehlikeli atık olarak bertaraf edin. Unutmayın sızıntı yapması durumunda ozon düşmanı kimyasallar atmosfere karışacaktır.

🚨Devamlı Gaz basıncı düşen yada sızıntı yapan bir soğutucunuz yada cihazınız varsa bunu tekrar tekrar doldurmak yerine sızıntılarını engelleyin yada bertaraf edin.

Yerel Çevre Sorunları

Bir köyü, mezrayı, belediye’yi yada kasabayı etkilecek seviyede olan ve yerel ölçeklerde etkileri olan çevre sorunladır.

Örneğin, Madencilik faaliyetleri, bir fabrikada çıkan kirlilikler, yada kentsel faaliyetlerden olan su kirliliği sorunları gibi…

Ülkesel Çevre Sorunları

Ülke ölçeğinde alanları etkileyen çevresel sorunları çevre sorunlarıdır.

Bu sorunların çözümleri belediye birlikleri, meslek odaları, ulusal çevre kuruluşları ve bakanlıklar düzeyinde çözülmesi gereken sorunları olabilir.

Örneğin: Plastik atık kirliliği, deniz kirliliği, pestisit sorunu, aşırı su kullanım kaynaklı su kıtlığı vb.

Küresel Çevre Sorunları

Küresel ölçekte etkileri olan ve bir çok ülkenin yada bütün ülkelerin yarattığı sorunlardır.

Küresel Çevre sorunlarının, kaynağı ülkelerden olduğu gibi çözümleri de ülkeler düzeyinde olup BM yada UNEP gibi uluslararası kurumların girişimleriyle çözülmesi gerekebilen sorunlardır. Bu sorunları bazen uluslararası anlaşmalar yoluyla da çözülebilir.

Örneğin: Küresel ısınmayla mücadele, ozon tabakasının korunması, Karadenizin koruması anlaşması, Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (barcelona sözleşmesi)